Als we de klimaatdoelstellingen willen halen, moeten we iets aan de CO2-uitstoot doen. ‘En daar gaat ons vliegwiel bij helpen’, zegt QuinteQ-CEO Paul Vosbeek. Hoe? Als we binnenvaartschepen, vrachtwagens en grote industriële machines op elektriciteit in plaats van diesel willen laten lopen, moet er wel stroom beschikbaar zijn.
‘Je kunt niet overal een stekker in steken en dan verwachten dat er stroom is.’ Hoe meer we op het energienetwerk aansluiten, hoe meer ‘virtuele files’ er ontstaan, met allemaal partijen die in de rij staan voor elektriciteit. ‘Dan heb je lokale oplossingen nodig die als een soort schokbreker fungeren’, vertelt Vosbeek. En dat is precies wat het vliegwiel van QuinteQ doet. Vaak in combinatie met andere technieken voor energie-opslag, zoals geavanceerde industriële batterijen.
Onbeperkt gebruik
Het vliegwiel van QuinteQ Energy is een grote jongen, ongeveer het formaat van een grote koelkast. Er zit een combinatie van een motor en generator in. De motor gaat aan zodra je elektriciteit aan het vliegwiel toevoegt. Die laat het vliegwiel (een carbon rotor in een vacuüm vat) op hoge snelheid draaien. Het resultaat? De energie die je hebt opgewekt, bijvoorbeeld met een windmolen, zit nu in het draaiende vliegwiel. Dat noemen we ook wel kinetische energie (bewegingsenergie). Heb je de energie weer nodig? Dan remt de generator het vliegwiel af. De energie die daarbij vrijkomt, wordt weer omgezet in elektriciteit. Een groot voordeel van het vliegwiel is dat je hem nagenoeg onbeperkt kunt gebruiken. ‘Een geavanceerde industriële batterij kun je zo’n 5000 tot 10.000 keer opladen’, vertelt Vosbeek. Maar dan is het beste er wel vanaf. ‘Ons vliegwiel kun je 350.000 keer laden en weer ontladen.’ Waarschijnlijk gaat hij daarna ook nog een tijd mee. ‘Maar we moesten ergens een limiet stellen.’ Hij laadt en ontlaadt ook tien tot twintig keer sneller dan een batterij. Binnen drie tot zes minuten is het hele vliegwiel leeggetrokken.
Nederlands exportproduct
Het idee klinkt simpel, maar zo’n vliegwiel maken is makkelijker gezegd dan gedaan. ‘Het vliegtuigbedrijf Boeing heeft tien jaar aan de technologie achter dit vliegwiel gewerkt, en zocht toen een bedrijf om
het stokje van ze over te nemen. Dat zijn wij geworden’, vertelt Vosbeek trots. ‘We willen hier een echt Nederlands export-product van maken.’ Om dat doel te realiseren, heeft QuinteQ onder meer een subsidie gekregen van de EU.
Energieneutraal
Denk nu niet dat we straks allemaal een vliegwiel in de tuin hebben staan. De techniek zal voornamelijk toegepast worden in de industrie. Neem de containerterminal in de haven. Containers worden met een hijskraan van het schip getild en ergens anders neergezet. Zo’n hijskraan veroorzaakt met het optillen een enorme piek in het energieverbruik, maar met het laten zakken van een container zou je mogelijk juist energie kunnen opwekken. ‘Als je de hijskraan uitrust met een vliegwiel, kun je zo’n operatie nagenoeg energieneutraal laten draaien. De neerwaartse kracht van de hijskraan wordt dan omgezet in elektriciteit.’ Zover is QuinteQ nu nog niet, maar het schiet op. Het doel is om in 2023 het eerste vliegwiel op de markt te brengen. Wil je meer weten over dit project en over de subsidie? Kijk dan op de projectpagina.
Dit item is tot stand gekomen in samenwerking met Quest Magazine.