Genieten van verse garnalen? Dat wordt nog aantrekkelijker als de tonnen omhulsels na het pellen niet worden weggegooid, maar zinvol gebruikt voor groene chemie. In Noord-Nederland wordt een unieke raffinagetechnologie ontwikkeld die van garnalendoppen een grondstof maakt voor verven en coatings, bioplastics, waterzuivering en medische doeleinden.

 Alles begint met een idee. Een ingeving van R&D-manager Rob Pikkert van garnalenhandel Telson heeft geleid tot een verrassend samenspel met de chemiesector in Noord-Nederland. ‘Aanleiding was onze wens om de garnalen weer in Noord-Nederland te laten pellen, in plaats van Marokko’, vertelt Pikkert. ‘Garnalenpelcentrum Kant – waarmee wij onder één dak zitten in Lauwersoog – heeft een pelmachine ontwikkeld die een vergelijkbare kwaliteit en rendement haalt als de handmatige pellers in het buitenland. Alleen: waar laat je al die tonnen garnalendoppen?’

Opschaalbare technologie

Restafval kost geld en past niet in een circulaire economie, daarom zochten Telson en Kant naar een manier om de garnalendoppen voor andere producten te gebruiken. In garnalen zit namelijk het stofje Chitine dat kan worden omgezet naar Chitosan. ‘Als Chitine wordt omgezet in Chitosan heeft het allerlei waardevolle eigenschappen’, weet de R&D-manager. ‘We hebben daarom een lijntje gelegd met de chemiesector in Noord-Nederland en werken nu binnen een consortium aan een opschaalbare raffinagetechnologie voor garnalendoppen. We concentreren ons daarbij op toepassingen voor verven en coatings, bioplastics, waterzuivering en medische doeleinden. Voor deze producten is in oplopende mate een complexe chemische bewerking nodig.’

Biologisch afbreekbaar

Nu nog vervoeren vrachtwagens wekelijks 500.000 kilo ongepelde garnalen naar Marokko. Maar omdat de garnalendoppen gebruikt kunnen worden voor nieuwe toepassingen worden steeds meer garnalen nu volledig machinaal gepeld in Lauwersoog,

‘Dat betekent een forse vermindering van CO2-uitstoot, een veel verser product én regionale werkgelegenheid’, stelt Pikkert. ‘Bovendien dragen we met deze stap bij aan de vergroening van de chemie. In de omslag naar biologisch afbreekbare bouwstenen en halffabricaten – zoals vezels, polymeren en composieten – kan geraffineerde Chitosan een belangrijke rol spelen.’

Het consortium werkt op dit moment aan opschaling van de raffinagetechnologie en het realiseren van een pilot-plant in de Haven van Lauwersoog (eind 2019), om deze proeffabriek vervolgens verder uit te bouwen tot een volwaardige raffinaderij. Hiervoor ontvangt het consortium Valorisatie subsidie vanuit het OP EFRO.