Vergister in Zuidoost

Amsterdam heeft de “Donut Economie” omarmd. In de strategie Amsterdam Circulair 2020-2025 is een speciale uitwerking ontwikkeld van dit model dat beschrijft hoe samenlevingen en bedrijven kunnen bijdragen aan economische ontwikkeling die de grenzen van planeet en samenleving respecteert. Het doel is om in 2030 een halvering van het gebruik van nieuwe grondstoffen te bereiken, en in 2050 een volledig circulaire economie. Het benutten van afval wordt hierin expliciet genoemd. De Vergister in Zuidoost kan binnen deze ambities een toonaangevend project worden.
Dit project heeft als doel een wereldprimeur in Amsterdam Zuidoost te realiseren, waar een voetbalstadion, wordt voorzien van circulaire stroom, warmte, en eventueel nutriënten (meststof) vanuit organisch afval uit de directe omgeving. Met de brede inzet van lokale arbeidskrachten en kennis wordt er een systeeminnovatie ontwikkeld rond hoogwaardige verwerking van organisch afval. Het is voor het eerst dat dit soort afval wordt gescheiden om lokaal als een waardevolle reststroom te blijven dienen.
Hoofddoelstelling: het ontwikkelen van een circulaire oplossing voor hoogwaardige en lokale afvalverwerking met winst voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt en draagvlak onder verschillende bestuurslagen, bewoners, scholen, markten, en ondernemers. Om deze hoofddoelstelling te bereiken zijn de volgende deeldoelstellingen geformuleerd:
1. Technische realisatie van een Waste Transformer bij de JC ArenA.
2. Systeemverandering en -ontwikkeling rondom lokale inzameling, hoogwaardige afvalverwerking en een inclusieve arbeidsmarkt.
3. Onderzoek naar gebruik van digestaat als voeding voor sportgrasvelden en volkstuinen.
4. Modelontwikkeling voor het toetsen van projecten aan de donuteconomie.
Het project moet demonstreren dat lokale vergisters aansluiten bij bestaande en toekomstige wet- en regelgeving omtrent het circulair maken van wat we nu nog afvalstoffen noemen. Zo kunnen lokale vergisters niet alleen groene energie produceren, maar kunnen ook alle nutriënten bewaard blijven èn lokaal van waarde blijven.

Het project sluit aan de stedelijke actielijn 4: Groen en duurzaam GTI-gebieden. Als er naar dit project gekeken wordt, sluit het aan bij alle doelstellingen die in deze programmalijn naar voren komen. De transitie naar een duurzame en groene economie blijft juist in stedelijke gebieden als Amsterdam Zuidoost achter. Naast het hoogwaardig circulair verwerken van afval zet het project ook nadrukkelijk in op het creëren van maatschappelijke draagvlak; door grote bedrijven, maar juist ook de bewoners en marktkooplui te betrekken, door een communicatieprogramma op te richten, door een ‘afvalcoach’ in het leven te roepen; alles is erop gericht de Vergister in Zuidoost te verankeren in de samenleving. Concreet vertaalt zich dat in het organiseren van specifieke innovatie rondleidingen (JC ArenA innovation tours) die jaarlijks in JC ArenA aan bezoekers, scholen, bewoners en bedrijven gegeven worden. Naast dat de bewoners actief worden uitgenodigd voor de tours zal het project ook zichtbaar zijn voor hen, omdat het scheiden van het marktafval onderdeel uitmaakt van het project. Beter scheiden van afval leidt tot milieuwinst doordat grondstoffen makkelijker teruggewonnen kunnen worden en niet verloren gaan in de vuilverbrandingscentrale. De aanname is dat als mensen zien wat er met hun afval gebeurt en welke impact hun bijdrage kan hebben bij de verbetering van hun buurt, zij eerder bereid zijn om een positieve bijdrage te leveren. van rondleidingen in en rond de vergister voor scholieren, geïnteresseerde bewoners en gebruikers van de volkstuinen.
Ook beleidsmakers, zoals Rijkswaterstaat en het Ministerie van LNV zullen worden uitgenodigd voor rondleidingen en gesprekken. Door ook juist deze laatste groep bij het project te betrekken verzekert het consortium zich van korte lijnen met de beleidsmakers om zo ook het beleidsniveau voor draagvlak te zorgen.
Het project is daarmee zowel een investering in een transitie hub, als in het vergroten van draagvlak onder bewoners, beleidsmakers en bedrijven. Twee pijlers van de actielijn. In het ReactEU programma worden in het kader van actielijn 4 ook drie voorbeelden genoemd.
De Vergister in Zuidoost moet het boegbeeld van hoogwaardige afvalwerking worden, en moet vooral bewijzen dat een dergelijk concept haalbaar en schaalbaar is. Dat wil zeggen, dat de Waste Transformer swill kostenefficiënt kan omzetten in hoogwaardige producten zoals digestaat, en dat het digestaat geschikt is voor gebruik op grasvelden. Dit zal zorgen voor navolging in andere delen van Amsterdam en daarbuiten. Om dezelfde resultaten te kunnen behalen op andere locaties, wordt een maatstaf ontwikkeld op basis van het donuteconomiemodel. Zo zullen volgende vergisters voldoen aan een gedeelde - donut - standaard.