Deze projecten zijn mede mogelijk gemaakt door diverse fondsen van de Europese Unie.
Begin 2022 heeft VORM gevraagd aan Squarewise om te adviseren in de eerste stappen die het bouw- en ontwikkelbedrijf kan zetten op het gebied van biobased bouwen. Gezamenlijk is de keuze gemaakt om op gronden onder beheer van VORM zelf ervaring op te doen met het telen van vezels. Zo kan op langere termijn de aanstroom van grondstoffen voor de bouw gewaarborgd worden en kan het bedrijf ervaring opdoen met kansrijke gewassen.
VORM koos voor een experimenteel gewas; sorghum. Sorghum is een dubbel-doel gewas. Het levert zowel (glutenvrij) graan op, als een relatief grote hoeveelheid vezels (ruim 3 keer meer dan bv tarwe). Dit was een onorthodoxe keuze; aangezien de bouwsector een sector is waar traditioneel lage marges gehaald worden en weinig geïnvesteerd wordt in R&D. VORM toont zich hiermee een bouwer die vooruitkijkt en bereid is te investeren in duurzame keuzes.
De loonwerker die tot dan toe betrokken was bij de traditionele teelt (spruitjes) op het perceel, bleek zeer bereid mee te leren in het project. Leen Kats heeft zich in de ervaring die in het afgelopen jaar is opgedaan meermaals bewezen als een vakman die uit diverse andere ketens (sierteelt, grasverwerking) ervaringen naar zijn eigen vakgebied kan halen.
Er is veel geleerd in het afgelopen project en daarmee zicht gekomen op vele doorontwikkelingen die dit jaar onderzocht zouden kunnen worden. Vooral manier om de kostprijs van de vezel – nu vooral samenhangend met hoge droogkosten door de vochtigheid van de vezel door late oogst – fors te verlagen. We zoeken de oplossing enerzijds in het voorbereiden van het zaadbed op een dusdanige manier dat eerder gezaaid kan worden (en dus eerder geoogst). Anderzijds kijken we naar andere vormen van oogst (vezel op ander moment oogsten dan graan) waardoor de vezel droger van het land komt. Beide ontwikkelrichtingen vragen de inzet van machines die niet in Zuid-Holland of omliggende provincies voor handen zijn. Daarnaast is het samenwerkingsverband nieuwsgierig naar enkele andere veelbelovende, maar nog onbekende gewassen (in de bouw) in Nederland die wellicht een nog betere input-output ratio voor de bouw kunnen opleveren.
Het samenwerkingsverband ziet haar inspanningen als een investering in een duurzame land-tot-pand keten. Zij wil deze niet voor zichzelf houden. Daarom is het idee om de aan te schaffen machines eigendom te laten zijn van een stichting die als doelstelling heeft toekomstgericht boeren te stimuleren. Als de teelt-kant van de keten verbetert, ontstaat ‘vanzelf’ een business case voor bouwers om over te stappen op biobased materialen.
De doelstelling van het project is om:
De haalbaarheid aan te tonen van het telen van vezels in de Hoeksche waard die concurrerend kunnen zijn met fossiele bouwmaterialen. Daarvoor worden deze activiteiten (als subdoelstelling) uitgevoerd:
a. Machines aanschaffen voor het oogsten en verwerken van lokaal geteelde vezels
b. Het telen van 4 vezelgewassen op 12 ha in de Hoeksche Waard, waarmee we de machines testen en valideren van de nieuwe machines in een real life omgeving.
c. Een juridische structuur en governance inrichten die het mogelijk maakt dat deze machines maximaal voor maatschappelijke doeleinden worden ingezet.
