Een hedendaags probleem bij de ontwikkeling van medicijnen is dat bijwerkingen gerelateerd aan hartfalen pas in een laat stadium vastgesteld kunnen worden. De ontwikkeling van het medicijn wordt dan stopgezet, terwijl er al veel kosten gemaakt zijn. De kosten hiervan zijn recentelijk inzichtelijk gemaakt en zij worden veroorzaakt door de wijze van testen van medicijnen in de productontwikkelingsfase. Het genoemde onderzoek laat zien dat:
• De ontwikkeling van medicijnen in 27% van de gevallen in een late fase gestopt wordt vanwege risico’s op hartfalen;
• De terugtrekking van medicijnen die al in de markt verkrijgbaar zijn, in 45% van de gevallen vanwege het risico op hartfalen gebeurt.
Het stopzetten van de ontwikkeling van een medicijn in een late fase heeft meerdere nadelen. Al genoemd is dat het zeer kostbaar is. Daarnaast zijn proefdieren in zo’n geval onnodig ingezet en er zijn onnodige en kostbare klinische studies uitgevoerd op gezonde personen en patiënten. Dit zijn allemaal aanleidingen voor het onderhavige project, dat als doel heeft de kosten van medicijnontwikkeling te reduceren en onnodig proefdiergebruik te elimineren.
De huidige in-vitrotests op hartfalen zijn niet betrouwbaar voor (chronisch) hartfalen, daarom worden er in de huidige praktijk proefdieren ingezet. Deze toepassing staat onder zware maatschappelijke druk en daarnaast is de voorspellende waarde van dierproeven beperkt voor de werking van het medicijn bij de mens.
Recente ontwikkelingen maken het gebruik van menselijke hartcellen vroegtijdig in het onderzoek mogelijk. Nieuwe bedrijven als Ncardia leveren stamcellen en hartcellen aan de markt, en nieuwe technieken als iPS (induced pluripotente stamcellen) stellen een diversiteit aan menselijke cellen beschikbaar.
CytoSMART en Pivot Park Screening Centre (afgekort tot PPSC) gaan, met behulp van de kennis van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), hun expertises koppelen, met als doel om laagdrempelig en vroegtijdig de invloed van chemicaliën (medicijnen) op menselijke hartcellen te kunnen testen. Het potentieel van de technologie is groot. Hoogstwaarschijnlijk kan met conventionele microscopie direct naar het gedrag van hartcellen gekeken worden, in tegenstelling tot de gebruikelijke indirecte methodes zoals fluorescentiemicroscopie. Ook ontstaat de mogelijkheid om langetermijneffecten van chemicaliën op hartcellen te onderzoeken: dit is tot op de dag van vandaag niet mogelijk.
Ten slotte zorgt dit project voor de mogelijkheid om met minder celmateriaal de invloed van medicijnen op hartcellen te onderzoeken, dit leidt tot gepersonifieerde adviezen en medicijnontwikkeling.
De resultaten van dit project leiden voor CytoSMART tot een unieke positionering van hun hightechproducten, wat een snelle penetratie mogelijk maakt binnen de farmaceutische industrie. Om dit te bereiken bouwt CytoSMART voort op haar kosteneffectieve microscopieoplossingen, waarbij gebruik wordt gemaakt van moderne technologieën.
Voor PPSC leidt dit project tot nieuwe diensten die zij aan de farmaceutische industrie kan leveren. Tegen relatief lage kosten kan al vroeg in het ontwikkeltraject van een medicijn bepaald worden of er bijwerkingen op hartfalen verwacht mogen worden. Kennis van de TU/e versnelt het traject van de validatie van de voorgestelde oplossing, terwijl de aanwezigheid van de hoge kwaliteitsapparatuur in het project de kwaliteit van het onderzoek aan de TU/e versterkt.
