De huidige COVID-19 crisis heeft immense impact op de maatschappij en economie, maar voor de groep zeer kwetsbare mensen binnen de gezondheidszorg nog wel het meest. Reguliere zorg kan al bijna een jaar geen doorgang vinden zoals we gewend waren, waardoor vele behandelingen en operaties worden uitgesteld. Nu bijna een jaar na het begin van de crisis in Nederland wordt de impact goed zichtbaar. Zo is het aantal kankerdiagnoses voor het eerst sinds 30 jaar gedaald ten opzichte van het voorgaande jaar. De belangrijkste redenen hiervoor zijn: mensen konden of durfden niet naar huisartsen of konden niet worden doorverwezen naar specialisten in het ziekenhuis. Deze trend is over de hele linie van de verschillende typen kanker terug te zien, maar bij een aantal kankersoorten heeft het uitstel van diagnoses en behandelingen dramatische gevolgen, bijvoorbeeld bij alvleesklierkanker. Dit is de zevende meest dodelijke vorm van kanker wereldwijd met een 5-jaar overlevingspercentage van slechts 6%. Deze vorm van kanker wordt vaak pas in een laat stadium ontdekt doordat het geen of onduidelijke klachten veroorzaakt in de beginfase van de ziekte. Juist voor dit type kanker is timing wat betreft diagnose en behandelplannen daarom essentieel, iets wat afgelopen jaar helaas niet altijd gelukt is, wat leidt tot nog lagere overlevingskansen.
Gezien de slechte vooruitzichten voor patiënten die worden gediagnosticeerd met alvleesklierkanker, hebben Omnigen B.V. en het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam, met name professor dr. C.H.J. (Casper) van Eijck en assistent professor A.P. (Andrew) Stubbs, in 2017 de krachten gebundeld. Sindsdien zetten zij zich in om de behandelingsstrategie en kwaliteit van leven voor patiënten met alvleesklierkanker te optimaliseren middels de ontwikkeling van een digitale tool genaamd PITA: Pancreatic Insightful Treatment Analysis. De personalized medicine decision support tool PITA is een Europees gefinancierd ontwikkeltraject (Eureka Eurostars, totale projectkosten €1.316.396,-) waarbij in een populatie van 200 patiënten is aangetoond dat er onderscheid gemaakt kan worden tussen responders en non-responders op de chemotherapie behandeling FOLFIRINOX, de gouden standaard in chemotherapeutische behandeling van alvleesklierkanker. Daarnaast kan er met grote zekerheid worden gesteld of patiënten zware bijwerkingen of bijna geen bijwerkingen zullen ervaren tijdens deze behandeling. Met een accuratesse van 90% is PITA een veelbelovende gepersonaliseerde voorspelling instrument, waardoor de behandelstrategie en kwaliteit van leven voor deze patiëntengroep aanzienlijk kan worden verbeterd.
Inmiddels is het Eurostars project voltooid (TRL 7 medische instrumenten = pilot klinische studie), en is PITA in een groep van 200 patiënten gevalideerd. De gerealiseerde resultaten uit het project zijn dermate positief dat ontwikkelde Intellectueel Eigendom verder te kunnen valideren en marktklaar te maken (TRL 9). Met name deze laatste stap is voor medisch diagnostische tools erg kostbaar omdat validatie van de studieresultaten in grote populaties en in meerdere centra noodzakelijk is voor certificeringen (TRL 8 medische instrumenten= multicenter klinische fase, 2nd valley of death).
Om PITA marktklaar te maken zijn de volgende stappen nog nodig:
1) Valideren en versterken van PITA met additionele biologische pathways, Machine Learning (ML) en Artificial Intelligence (AI). Laatste TRL 7 activiteit;
2) Multicenter klinische validatie studies. TRL 8 activiteit;
3) Nationale en internationale certificeringen aanvragen voor PITA. TRL 8 activiteit.
Om deze 3 fasen te kunnen realiseren is een vervolg investering van ca. €1,38 miljoen nodig.
In het huidige project werken Omnigen B.V., Erasmus Medisch Centrum en Levels Diagnostics B.V. samen om bovenstaande activiteiten binnen twee jaar uit te voeren. Het beoogde primaire doel is om PITA zo snel mogelijk marktklaar maken, met het Erasmus Medisch Centrum (EMC), Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Universitaire Ziekenhuis Antwerpen (UZA) als launching customers. Daarnaast wensen de partijen als secundair doel slagen te maken om verdere negatieve impact van de COVID-pandemie op deze patiëntengroep te beperken.
