Onze maatschappij vraagt om de verduurzaming van de gebouwde omgeving en woningvoorraad. Een schone, flexibele en gezonde leefomgeving voor iedereen en een toekomstbestendige plek om te wonen, werken, leren en recreëren. Ambitieuze nationale en regionale doelstellingen, zoals 1,5 miljoen bestaande woningen verduurzamen in 2030 en een compleet circulaire bouw in 2030, zijn hierbij leidend. Een doeltreffende transitie naar een toekomstbestendige gebouwde omgeving en een vitale bouweconomie is hiervoor noodzakelijk. Dit vereist een efficiënte en gebiedsgerichte aanpak op wijkniveau waarin duurzaamheid en circulariteit centraal staan.
In Noord-Nederland is het juiste momentum aanwezig om de transitie te maken naar een schone, flexibele en gezonde leefomgeving voor iedereen. De regio beschikt over relevante kennis, gezonde ondernemingslust en een gedegen infrastructuur om vernieuwing te ondersteunen. Naast het ambitieuze bedrijfsleven beschikken de noordelijke provincies over vooruitstrevende publieke partijen met lokale duurzaamheidsdoelstellingen. Verschillende initiatieven als BuildinG, DrentheWoontCirculair, Vereniging Circulair Fryslan onderstrepen de transitiepotentie. Een regionale uitdaging is het versterken van de innovatieve slagkracht, vertalen van ideeën uit het midden- en kleinbedrijf (MKB) naar toepassingen in de praktijk. Het innovatie ecosysteem is de afgelopen jaren versterkt, resulterend in meer innovativiteit van het MKB in Noord-Nederland. Het inspelen op maatschappelijke uitdagingen (o.a. verduurzaming) en valoriseren van innovaties door het MKB is nog beperkt.
Het sluitstuk op het bestaande-innovatie-ondersteunende ecosysteem ontbreekt in Noord-Nederland: een fysieke locatie om versneld, efficiënt en flexibel duurzame circulaire bouwoplossingen en marktinnovaties te valoriseren en integreren tot commercieel en maatschappelijk succes van woning tot wijkniveau. Ontwikkelende bouwer Van Wijnen neemt in samenwerking met partners het initiatief om te investeren in de realisatie van een open innovatie omgeving voor de Gebouwde (G) Omgeving (O) op Wijkniveau (W): de GOW! proeftuin. Een on-site en online omgeving voor marktgerichte co-creatie van individuele/integrale (circulaire) oplossingen gericht op een versnelde en kosten efficiënte verduurzaming op grote schaal van de gebouwde omgeving in Noord-Nederland. Van Wijnen wil voortbouwen op het bestaande innovatie ecosysteem in Noord-Nederland door een brug te slaan naar praktijktoepassingen met valorisatie en integraliteit als speerpunten. De proeftuin is onderscheidend en complementair t.o.v. bestaande initiatieven. De GOW! Proeftuin biedt:
- Open-innovatie on-site en online omgeving – 3 pop-up proeftuinen in de wijk en 1 GOW! platform
- Valorisatiedienstverlening – 3 pakketten: klantbeleving, businessmodel, integrale wijkoplossing
- Netwerkintegratie - cross-sector samenwerking en het verbinden van proeftuinen/initiatieven.
De GOW! Proeftuin is binnen het segment toekomstbestendig en circulair bouwen vernieuwend en complementair ten opzichte van operationele initiatieven in (Noord-)Nederland. De uitdagingen voor (circulaire en toekomstbestendige) woningbouw zijn enorm en de behoefte aan baanbrekende innovatie en duurzame transitie groot. Integrale woning overstijgende initiatieven komen beperkt aan de orde. Daarnaast vinden de testen vaak plaats in lokale sites binnen een vaste ruimte in de bestaande proeftuin of hebben ze een meer eenmalig karakter in een operationele (wijk) omgeving. Alle initiatieven streven naar aansluiting op de markt en het versnellen van markttransities. Afnemers en eindgebruikers worden wel betrokken bij de technologieontwikkeling, maar er is in minder mate sprake van ontwikkeling vanuit een specifieke marktvraag. De focus ligt vooral op ondersteuning in de TRL fase 3-5, stimuleren van technologische innovatie en minder op marktinnovatie en het creëren van maatschappelijke en economische meerwaarde (valorisatie) op TRL niveau 6-7 en opschaling naar TRL 8-9.
Er is bewust gekozen voor proeftuinen in en samen met de wijk in plaats van een vaste locatie van Van Wijnen om het open en onafhankelijke karakter te vergroten. De pop-up proeftuin sluit zo aan bij de dynamiek en uitdagingen in de wijk. Door de behoeftes van de stakeholders in de wijk centraal te stellen wordt de agenda van de proeftuin gevormd. Dit in tegenstelling tot een vaste fysieke locatie waar de leadpartner voornamelijk sturend is. Van Wijnen heeft uitgebreide ervaring met het opzetten van modelwoningen in de wijk en het benutten van living labs, waar samen met het MKB duurzaamheidsoplossingen worden ontwikkeld en getest. De aansturing van de proeftuin wordt gecoördineerd vanuit de Van Wijnen vestiging in Heerenveen. Na 3-4 jaar wordt de proeftuin verplaatst naar een andere wijk en worden nieuwe uitdagingen aangepakt. Diversiteit en een bredere betrokkenheid wordt hierdoor mogelijk binnen een continue cyclisch traject.
